Na Generatie X en Generatie Y is het nu de beurt aan Generatie Z om vorm te geven aan de toekomst. En zoals elke generatie is ook deze te schetsen met enkele typische kenmerken. Angela Weghorst van TwinQ omschrijft de kinderen & jongeren van nu als een generatie die de idealen van de hippies omarmt (net als hen op zoek naar zingeving en zen, onze ‘moeder aarde’ beschouwend als meer dan een pakhuis vol grondstoffen voor onze materialistische behoeften), die de praktische instelling van generaties X en Y verrijkt met intuïtie en sensitiviteit (persoonlijke ambitie, status en onderlinge concurrentie dienen weer plaats te maken voor spiritualiteit en gemeenschapszin) en die volop gebruik maakt van de verworven vrijheden in denken en doen (de mogelijkheden binnen de digitale wereld waarbij alle grenzen lijken te vervangen en de kracht van het collectief steeds beter begrepen wordt, worden volledig benut).
Sensitiviteit in opkomst
Volgens Weghorst is het een generatie waarbij zingeving, verbondenheid en harmonie symbool staan voor geluk, een generatie die sensitief, intuïtief en op zoek naar zingeving en zen is, een generatie die vanwege deze eigenschappen en idealen misschien wel een mooiere naam verdient: ‘Generatie Zenz’. De specifieke kenmerken kwamen bovendrijven in het grootschalige onderzoek De TwinQ van kinderen & jongeren anno nu, waarbij zo’n zestig diepgaande interviews zijn gehouden met kinderen, jongeren en hun ouders in hun eigen omgeving, en daarna circa vierduizend 5-25-jarigen een vragenlijst online hebben ingevuld.
Het onderzoek was een indrukwekkende ervaring voor Weghorst: “Gesprekken waarbij kinderen en jongeren hun zorgvuldig gecreëerde maskers af durfden te zetten. Waarbij ze lieten zien wie ze diep van binnen zijn en wat ze daadwerkelijk bezighoudt. Maskers die ze hebben gecreëerd om zich aan te kunnen passen aan de rest. Bang voor oordelen en/ of afwijzingen. Er kwamen vele prachtige en ontroerende verhalen voorbij waaruit bleek dat veel kinderen en jongeren het gevoel hebben anders te zijn dan anderen… en dan helaas vaak ook minder dan de anderen. De momenten waarop ik hen uiteindelijk vertelde dat er veel, veel meer kinderen en jongeren zijn met dezelfde eigenschappen en ervaringen die zich ook ‘anders dan anderen’ voelen, waren onbetaalbaar. Gezichten vol ongeloof en blijdschap. Blijdschap van herkenning en erkenning.” De onderzoekster vindt het dan ook hoognodig tijd dat hun verhaal de wereld in komt en dat het gevoel van ‘anders zijn’ verandert in helemaal jezelf kunnen en durven zijn.
Uit de studie blijkt dat de jeugd van tegenwoordig intuïtiever en sensitiever is dan de meeste mensen denken. Steeds meer kinderen en jongeren zijn (over)gevoelig voor allerlei prikkels. Of dit nu lawaai, drukte, kriebelige kleding, een sfeer of de emoties van anderen zijn. En ieder kind gaat hier op z’n eigen manier mee om. De een trekt zich terug, kan zich niet concentreren, is heel erg druk of krijgt een woede-uitbarsting, en de ander wordt heel erg aanhankelijk, verdrietig of krijgt zelfs depressieve gevoelens. Veel kinderen en jongeren die op wat voor manier dan ook sensitief zijn, hebben dan ook vaak het gevoel anders te zijn dan anderen, een gevoel dat versterkt wordt omdat er geen aandacht is voor hoe zij zich diep van binnen voelen maar des te meer voor hun afwijkende gedrag.
Dat kinderen en jongeren anno nu hun zesde zintuig verder ontwikkeld lijken te hebben, wordt nu cijfermatig onderbouwd. Een groot deel zegt meer te zien, horen of voelen dan ‘normaal’ is, dat ze gedachten lijken te kunnen lezen, intuïtief zomaar iets weten dat ze niet kunnen weten, kunnen voelen of er in een ruimte bijvoorbeeld ruzie is geweest, of iemand te vertrouwen is, gestrest, verdrietig of boos is… en dat niet alleen. Een deel van hen geeft zelfs in het diepste vertrouwen toe dat ze de aanwezigheid van overledenen kunnen voelen, horen of zien of zelfs met hen kunnen communiceren. Voor het ene kind heel gewoon maar voor de ander heel beangstigend.
Weghorst is van mening dat de vele problemen beginnen wanneer kinderen naar de basisschool gaan: “Ons onderwijssysteem is immers grotendeels gericht op het ontwikkelen van het rationele denken en het behalen van een goede Cito-score. Kinderen die intuïtief en sensitief zijn merken al heel snel dat hun belevingswereld en ervaringen niet worden begrepen en geaccepteerd. Om erbij te kunnen horen houden ze hun mond, en ondertussen ervaren ze van alles. Ze kunnen niet zijn wie ze zijn uit angst uitgelachen of verstoten te worden. En niet alleen door hun klasgenoten. Helaas hebben we ook talloze verhalen gehoord over docenten die de sensitiviteit van de leerlingen ontkennen of zelfs belachelijk maken.”
Geld en status minder belangrijk
Een groot deel van de jeugd wil succesvol en beroemd worden (een vijfde droomt ervan om een beroemde voetballer of artiest te worden), maar geld, status en aanzien staan niet meer symbool voor geluk. De belangrijkste waarden voor generatie Zenz (door de helft of meer geselecteerd) zijn plezier en lol maken, vriendschap en verbondenheid, eerlijkheid en oprechtheid, rechtvaardigheid, betrouwbaarheid en vertrouwen, en liefde en acceptatie. “In mijn ogen is de stijging van het van XTC-gebruik, ook wel de ‘love drug’ genoemd, dan ook te wijten aan de behoefte aan liefde en verbondenheid”, aldus Weghorst. De minst belangrijke waarden (door minder dan 15% geselecteerd) zijn rijk zijn of materiële bezittingen hebben, en succesvol zijn of macht en aanzien hebben.
Daarnaast geeft bijna twee derde van de 12-25-jarigen de voorkeur aan een baan waarbij ze het naar hun zin hebben dan een baan waar ze veel geld verdienen en het minder naar hun zin hebben. Slechts 26% wil een baan waarbij je veel geld verdient en 15% wil het liefst aan de slag bij een topwerkgever om een goede carrière te hebben. Weghorst concludeert: “De competitieve en materialistische instelling van voorgaande generaties blijkt steeds minder aan te sluiten bij generatie Zenz. Niet concurreren maar samenwerken, zorg en respect voor elkaar lijkt het nieuwe motto.”
Samen werken aan een betere wereld
Veel kinderen en jongeren maken zich zorgen over al het geweld in de wereld en de klakkeloze uitbuiting van onze aarde. Voor hen is de huidige crisis in de wereld het bewijs dat de competitieve en materialistische instelling van de vorige generaties niet werkt. Weghorst legt uit: ‘In tegenstelling tot voorgaande generaties gelooft generatie Zenz meer in haar eigen kracht dan in de macht van de overheid. Ook geloven ze niet meer klakkeloos wat er aan hen verteld wordt. Zo blijkt onder andere dat slechts een kwart vertrouwen in de politiek heeft en er vanuit gaat dat zij onze belangen op de juiste manier behartigen en meer dan de helft niet meer gelooft wat er in het nieuws of de media verteld wordt.”
Jongeren zijn van mening dat zij beter zelf het heft in eigen hand kan nemen om voor de broodnodige veranderingen te zorgen. En vanwege de talloze mogelijkheden die het internet en onder andere crowdfunding bieden, zien ze kansen genoeg om gezamenlijk initiatieven te ontplooien om te laten zien hoe het anders kan.
Op zoek naar zingeving en zen
Tot slot plaatst Weghorst deze belangrijke ontwikkeling nog even in een breder kader: “Vroeger was het zo dat het zoeken naar jezelf en naar de ‘zin van het leven’ zich pas aandiende rond je veertigste/vijftigste. De midlife crisis lijkt nu verschoven te zijn naar je twintigste. Steeds meer jongeren zijn op zoek naar zichzelf. Een groot deel van hem volgt sessies bij psychologen, coaches of volgt programma’s gericht op het vinden van je levensdoel en het leven vanuit je hart. Bijna de helft van de 19-25-jarigen geeft aan spiritualiteit, persoonlijke ontwikkeling, mindfulness, yoga of meditatie leuk te vinden of goed te kunnen.”
Kortom, het is een generatie die om tot volle bloei te kunnen komen en vorm te geven aan de benodigde veranderingen, onze steun nog meer dan nodig heeft. Het is de bedoeling dat deze trend tzt in een boek verder wordt uitgediept.
[Meer info op de TwinQ-website; afbeelding via Adeevee — uit advertentie voor thepavement.com]
