‘Zo goed zijn als mama, dat wil je ook’? Bart Smit heeft het nooit zo bedoeld

Een jaarlijks hoogtepunt voor kinderen: het dikke cadeauboek van Bart Smit is weer uit. Voordat de jonge doelgroep echter deze keer de kans kreeg om te gaan aankruisen of knippen in de eindeloze opsomming van kleurrijke reclame, is ophef ontstaan over de inhoud. Dat er de laatste tijd een sterke beweging gaande is in de richting van genderneutraal speelgoed is blijkbaar aan de Volendamse retailer voorbijgegaan. En als dat anno 2013 iemand opvalt met een beetje volgers op Twitter, is een relletje snel geboren.

Met name een pagina waarop meisjes met speelgoedstofzuigers in de weer zijn om “de sfeer van het huishouden te beleven” wekt de nodige verbazing. Wetenschapsjournalist Asha ten Broeke (specialisme: gender en seksualiteit) tweette vanochtend: “Zo maak je anno 2013 toch geen speelgoedfolder meer? Ik koop mijn cadeaus voortaan ergens anders.” De beelden vormden een mooie aanvulling voor haar Tumblr-pagina over alledaags seksisme. “Het lijkt onbegrijpelijk dat Bart Smit zo’n foute inschatting maakt”, blogde sociaal wetenschapper Linda Duits, die al vaker schreef over dit onderwerp. Ook schrijfster Hanna Bervoets gaf haar mening: “Waarom zouden we kinderen voorhouden dat drummen voor jongens is en stofzuigen voor meisjes? (…) Wat Bart Smit doet is onnodig en achterhaald.” Op Joop.nl klonk het: “Bart Smit slaapt door emancipatie heen.” Enzovoort.

Zoals via de (sociale) media consumenten zo’n onderwerp heel snel trending kunnen maken, zo kan het lijdend voorwerp er natuurlijk zijn voordeel mee doen door met een goede uitleg of een niet te weerleggen kwinkslag te komen. En wat deed Bart Smit in dit geval? Op Facebook en Twitter werd gemeld dat het “niet zo bedoeld” was. Niet iets waar de critici genoegen mee nemen. Maar de boycot waartoe sommigen oproepen, lijkt toch behoorlijk overtrokken.

Hoe dan ook, mooie case. Wat is in zo’n geval een adequate reactie en hoe blij moet je zijn met deze ‘gratis’ publiciteit?

Sowieso goed en interessant dat er een discussie losbarst (het aloude nature-nurture-debat wordt weer gevoerd, aangevuld met argumenten als: “Ik heb nog nooit een kind gezien die zich hier druk over maakte.” “Of heb je liever dat je zoontje van 5 vraagt om een barbiepop?” “Dit is gewoon hartstikke slim van de Bart Smit. Ieder meisje wil toch kapster worden?” Etc.), en een boeiend vraagstuk hóe je dit beeld moet veranderen.

Update (4/10): Anne Rats schrijft in de Volkskrant over het hatelijke commentaar dat ze kreeg nadat ze kritiek uitte op de speelgoedwinkel: “De onwil in de reacties van deze vrouwen bewijst hoe diep het stereotype erin zit.” Pedagoog Bas Levering noemt de ophef onzinnig, aldus Editie NL: “We zijn in de jaren ’70 gaan denken dat we jongens en meisjes konden veranderen. Dat kan niet.” En De Speld doet een suggestie voor een andere foto in de brochure. Tsja.