“Juf! Juf! Zit u ook op Instagram? vraagt een 11-jarige leerling me. ‘Eh…nog niet,’ antwoord ik weifelend. ‘Ik zit al op Pinterest’ zeg ik snel. Ik ben voor naschoolse multimedialessen in groep 7-8 van een Brede School. Aan het gezicht van de jongen kan ik zien dat hij geen flauw idee heeft wat Pinterest is. Niet zo gek, want Pinterest wordt voornamelijk gebruikt door volwassenen vrouwen. Misschien pint zijn groepsleerkracht er wel les- en knutselideeën, wie zal het zeggen.
Glogster
Vandaag geef ik les over Glogster. De groep is druk en vindt het moeilijk om twee minuten achter elkaar te luisteren. Maar hun enthousiasme is aanstekelijk. Met Glogster kun je een digitale poster ontwerpen, met tekst, foto’s en YouTube video’s. Een superleuk alternatief voor een papieren werkstuk! We beginnen met offline brainstormen over interesses en hobby’s. Bij de jongens zijn voetbal en FIFA-games favoriet, de meisjes kiezen voor mode en landen. Ik deel woordwolken uit waarop ze trefwoorden noteren, die ze straks nodig hebben voor het zoeken naar geschikte informatie, afbeeldingen en filmpjes.
Informatievaardigheden
Ik hoop altijd dat ze in de bovenbouw enigszins informatievaardig zijn, m.a.w. dat ze informatie kunnen zoeken, vinden, kritisch beoordelen en verwerken. De praktijk blijkt compleet het tegenovergestelde. Geen van de kinderen weet hoe ze een afbeelding moet opslaan, laat staan of ze de afbeelding mogen gebruiken. Ik vraag ze wie kan uitleggen wat auteursrecht is. Tien paar ogen staren me glazig aan. Ik besluit ter plekke dat het anders moet. Ook al zijn ze hier in hun vrije tijd, ik leer ze graag nog iets bij, wat hun Glogs bovendien ten goede komt. De helft van hen gaat volgend schooljaar naar het VO. Hoe moet dat als je gewend bent om klakkeloos informatie van internet te kopiëren, geen zoekcommando’s kent en al eerste Google ads aanklikt bij je zoektocht naar informatie?
Google foefjes
Veel tijd voor informatievaardigheden heb ik gezien mijn programma helaas niet. Ik beperk me tot praktische trucjes zoals Zoeken in afbeeldingen en zoektermen combineren. Informatievaardigheden behoren tot de 21st century skills, maar op veel basisscholen worden deze slechts mondjesmaat aangeleerd. In de gastlessen die ik daarover geef, gaan we aan de slag met zoekvragen formuleren, betrouwbare websites beoordelen en leer ik ze foefjes voor zoeken in Google. Ook laat ik ze kennis maken met kinderzoekmachines zoals jeugdbieb.nl en jouwzoekmachine.nl. Van kinderzoekmachines hebben kinderen vaak nog nooit gehoord. In dit klaslokaal is het niet anders.
Slimmer zoeken
Na vijf donderdagmiddagen zit mijn lestijd erop. De kinderen presenteren hun Glogs aan elkaar. Het gevoel bekruipt me dat er zoveel meer in had gezeten als ze goed de weg hadden geweten op internet. Ik heb ze gefrustreerd zien ronddwalen op Google, niet wetende hoe een URL te kopiëren of een plaatje op te slaan. Ze willen dat graag onder de knie krijgen, maar wie leert het ze? Ouders en leerkrachten hebben hierin een belangrijke taak. Een mooie start is het lezen van de brochure Slimmer zoeken. Informatievaardigheden op de basisschool. Is een goed begin immers niet het halve werk?
Door: Eliane Groenendijk
Na 15 jaar in diverse functies in de gezondheidsvoorlichting heb ik sinds 2012 mijn eigen praktijk MediaSwitch. Ik geef workshops, gastlessen en ouderavonden over mediawijze thema’s in o.a. het basisonderwijs en de (jeugd)gezondheidszorg. Daarnaast werk ik als cultuurmakelaar bij Sport & Welzijn en communicatiemedewerker voor o.a. het Unicef Kinderrechten Filmfestival.
Twitter @ElaineGreendike
Facebook www.facebook.com/MediawijsmetMediaSwitch/
