Onderzoek Week van de Mediawijsheid: ‘Kinderen hebben online sterk moreel kompas, behalve bij fact checking’

Kinderen willen zich online over het algemeen heel verantwoordelijk gedragen. Eerlijkheid en de privacy van anderen zijn belangrijke uitgangspunten bij hun gebruik van sociale media. Maar bij het controleren van feiten schiet die verantwoordelijkheid er nog wel eens bij in, zo blijkt uit het onderzoek Wat voor mediamaker ben jij? (pdf) naar de normen & waarden op sociale media, waaraan meer dan zesduizend kinderen tussen tien en twaalf jaar meededen. Het onderzoek werd gehouden in het kader van de Week van de Mediawijsheid.

Volgens Mary Berkhout, programmamanager van organisator Mediawijzer.net, ligt hier onder meer een taak voor professionele mediamakers weggelegd: “Zij moeten uiteindelijk het goede voorbeeld geven.”

De Week van de Mediawijsheid (20 t/m 27 november) stond dit jaar in het teken van ‘Media & Respect’. Om erachter te komen hoe respectvol kinderen zich online gedragen en wat hun overwegingen daarbij zijn, liet Mediawijzer.net onderzoek doen onder meer dan zesduizend basisschoolleerlingen. Kinderen uit groep 7 en 8 werden aan de hand van verschillende dilemma’s gevraagd welke keuzes ze zouden maken rond thema’s als commercie, privacy, blaming en shaming en fact checking. Op het laatste gebied is nog verbetering nodig, zo laat het onderzoek zien.

Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat het met het morele kompas van de meeste kinderen wel goed zit, viel ook Berkhout op: “Of het nu gaat om eerlijk zijn over gesponsorde producten in vlogs of om toestemming vragen voordat je een filmpje van een ander online zet: dit onderzoek laat zien dat kinderen zich online vaak heel verantwoordelijk gedragen.” Zo is bijvoorbeeld aan kinderen gevraagd of ze op een vlog een gesponsord product zouden laten zien, ondanks dat ze het eigenlijk maar rommel vinden. Eerlijkheid blijkt hierbij het voornaamste uitgangspunt: zowel bij de kinderen die ervoor kiezen het product wel te laten zien en eerlijk hun mening te geven (meer dan 70%), als bij de kinderen die het niet tonen om zo eerlijk te kunnen blijven (meer dan 60%).

alles laten zien

Bij het controleren van een bericht voordat ze het delen op sociale media gaan kinderen minder voorzichtig te werk, zo komt uit het onderzoek naar voren. Meer dan een derde van de ondervraagde kinderen zou een gevoelig bericht doorsturen zonder te checken of de inhoud eigenlijk wel klopt. Bijvoorbeeld omdat ze vinden dat je de meeste berichten nu eenmaal niet zo serieus moet nemen (meer dan 50%), het niet als hun taak zien om berichten te checken (meer dan 30%) of niet weten hoe ze dat zouden moeten doen. Uit een Ofcom-studie bleek recentelijk al dat het in Engeland niet veel anders is dan in Nederland: ‘Te veel kinderen denken de werkelijkheid te vinden op Google en YouTube’, schreef ik vorige week.

Hier ligt een grote taak voor ouders, opvoeders én professionele mediamakers weggelegd, vindt Berkhout: “Kinderen bezitten alle basisvaardigheden om uit te groeien tot verantwoordelijke mediagebruikers én –makers, maar op het gebied van fact checking kan het nog beter. Ga als ouder of onderwijzer met kinderen in gesprek om duidelijk te maken hoe belangrijk het is om waar van onwaar te kunnen onderscheiden. En geef als professionele mediamaker het goede voorbeeld. Natuurlijk door eigen stukken goed te controleren, maar ook door heel duidelijk te melden wanneer berichtgeving niet klopt en waar dit dan uit blijkt. Zo kunnen we samen kinderen helpen om goede fact checkers te worden.”

Vanochtend overhandigt Mediawijzer.net de conclusies van dit onderzoek aan de Raad voor Cultuur, het adviesorgaan dat in het najaar van 2016 een nieuw advies over mediawijsheid uitbrengt.

Week van de Mediawijsheid 2013: tienduizenden kinderen aan de slag met mediawijsheid

Vanochtend is de Week van de Mediawijsheid officieel afgetrapt, de jaarlijkse publiekscampagne van Mediawijzer.net. Een recordaantal van 70.000 kinderen gaat van 22 t/m 29 november 2013 in de klas, thuis en in de bibliotheek met mediawijsheid aan de slag. Zij spelen het mediawijsheidservaringsspel MediaMasters in de klas, er is nieuw onderzoek gepresenteerd (het blijkt dat acht op de tien ouders hun kind volgen op sociale media) en er worden op bijna 200 plaatsen door heel Nederland activiteiten georganiseerd voor kinderen en ouders.

Mediaontwikkelingen vragen om nieuwe kennis en vaardigheden van kinderen en hun omgeving. Tegelijk bieden al die media ook veel kansen om hun persoonlijke doelen te bereiken. Daarom is het thema van de Week van de Mediawijsheid 2013: ‘Media verrijken je leven!’

Onderzoek: ouders zijn heel positief over sociale media
Ouders zijn positief over het gebruik van sociale media door hun kinderen en zien nauwelijks negatieve effecten. Ze vinden dat het een positief effect kan hebben op de Engelse taalvaardigheid (56%) en op de communicatievaardigheden (48%) van hun kinderen. Ook zien ouders kansen in het delen van informatie (71%) en in het maken en delen van huiswerk (62%). Ondanks deze positieve waardering houdt 80% van de ouders het gedrag van hun kinderen op sociale media wel nauwlettend in de gaten. Ouders willen zien waar hun kind mee bezig is (74%) en met wie hij/zij omgaat (49%). De meeste kinderen weten dat hun ouders hen volgen op sociale media (71%).  Dat blijkt uit kwantitatief online onderzoek (pdf) uitgevoerd door Direct Research in opdracht van Mediawijzer.net bij een representatieve steekproef van 600 Nederlandse ouders met kinderen in de leeftijd van 10-14 jaar

Kinderen vinden vooral het plezier dat ze aan sociale media hebben belangrijk. Ze spelen spelletjes (71%) en delen grappige berichten (66%). Vooral YouTube (72%) wordt gebruikt, op de voet gevolgd door WhatsApp (67%). Kinderen gebruiken WhatsApp vooral omdat ze het belangrijk vinden voortdurend in contact te staan met hun vrienden en familie. Een op de vier kinderen besteedt hier minimaal 2 uur per dag aan. Opvallend is wel dat ze persoonlijk contact met hun ouders en vrienden veel belangrijker blijven vinden dan het contact via sociale media.

MediaMasters 2013: ‘Mediawijs? Bewijs het maar!’
Vandaag zijn meer dan 70.000 leerlingen van groep 7 & 8 begonnen aan MediaMasters 2013. Deze game wordt een week lang, een uur per dag op het digibord in de klas gespeeld. In MediaMasters gaan de kinderen aan de slag met media. Ze kijken kritisch naar nieuwsberichten, gaan online op zoek naar informatie en denken na over hoe ze overkomen op sociale media. Daarnaast ervaren ze hoe reclame werkt en maken ze zelf een webpagina. Voor scholen is dit een mooie manier om een start te maken met mediawijsheid in de klas. Onderstaande trailer geeft een beeld.

Dit jaar meldde een recordaantal van 2.850 basisschoolklassen zich aan. Alle deelnemers aan MediaMasters krijgen op 29 november een diploma uitgereikt en de drie beste klassen en provinciale winnaars winnen bovendien een prijs.

Wat er verder gebeurt in de Week van de Mediawijsheid?
Vodafone, Stichting Mijn Kind Online, Digibewust en Mediawijzer.net brengen het magazine WIJS! De online wereld in uit. Gratis te verkrijgen bij alle Vodafone- en Belcompanywinkels en te downloaden via mediawijsheid.nl/ouders. Daarnaast krijgen kinderen een kijkje achter de schermen bij de media door middel van een mediastage en gaan ouders met hun kinderen in gesprek over media tijdens een ‘Keukentafelgesprek’. Zie weekvandemediawijsheid.nl voor meer info.

Onderzoek in Week van de Mediawijsheid: ‘Jongeren overschatten zichzelf’

Kinderen en jongeren groeien op met tv, internet, social media, games en mobieltjes. Ze líjken mediawijs maar gebruiken niet altijd alle mogelijkheden en onderschatten hun mediagedrag. Daarom organiseert Mediawijzer.net voor de derde keer de 'Week van de Mediawijsheid'. Van 23 t/m 30 november staan mediawijsheid van 10-14-jarigen en de rol die ouders en school daarbij kunnen spelen centraal. Uit nieuw onderzoek blijkt dat 80% van de Nederlandse jongeren in het vmbo niet structureel de betrouwbaarheid van bronnen checkt.

Vmbo-jongeren zijn technisch en creatief vaardig met media, maar overschatten zichzelf soms en zijn te weinig bewust met hun mediagedrag bezig. Door het vele gebruik van media heeft een groot deel van de jongeren goede gebruiksvaardigheden en benutten jongeren de kansen die media bieden. Maar als het gaat om onder meer privacy, bronnen controleren, afleiding van schoolwerk of online zoekopdrachten uitvoeren blijkt dat de jongeren meer ondersteuning nodig hebben.

Het uitgebreide onderzoek 'Achter de schermen' (pdf) is uitgevoerd door Dialogic in opdracht van Mediawijzer.net onder ruim 500 vmbo-scholieren (12-16 jaar). De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat media een steeds prominentere plaats innemen in het leven van de jongeren, waardoor ze ook in grotere mate worden blootgesteld aan daarmee gepaard gaande risico’s. De mate waarin die risico’s voorkomen is vaak afhankelijk van bepaalde achtergrondkenmerken, zoals geslacht, leeftijd of het type internetgebruik.

Dit zijn enkele andere resultaten:

  • Zo’n 25% van de jongeren maakt meer dan 10 uur per dag gebruik van hun mobiele telefoon;
  • De jongeren internetten gemiddeld 2,8 uur per dag op de computer en 3,5 uur per dag op de mobiele telefoon;
  • YouTube en WhatsApp/Ping zijn de populairste applicaties onder jongeren, deze leiden tot veel sociale interactie;
  • 75% van de jongeren heeft wel eens inkomsten gegenereerd door slim mediagebruik.

Jongeren gaan echter op veel fronten niet bewust genoeg met media om:

  • 80% van de vmbo-jongeren checkt niet structureel de betrouwbaarheid van gebruikte bronnen;
  • 24% is snel afgeleid door divers mediagebruik;
  • 12,5% heeft wel eens online gepest.

En daar is het advies weer: scholen en ouders kunnen een belangrijk rol spelen in het verbeteren van bewust omgaan met media.

 

Kids en Jongeren Marketing blog website is van Euroforum BV. Privacy statement | Cookie statement | Copyright © 2021