Kinderen tussen 8 en 11 jaar doen in eerste instantie beroep op hun ouders als ze informatie nodig hebben. Vanaf 12 jaar is Google over het algemeen de eerste plaats waar ze hun zoektocht aanvatten én waar ze de beste informatie denken te vinden. Toch blijven ook de ouders als informatiebron voor jongeren vanaf 12 een sterke tweede plaats innemen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het Infoscan-onderzoek (pdf) naar informatiezoekgedrag dat de Hogeschool Gent in opdracht van De Ambrassade uitvoerde in België.
Aan vraagstukken geen gebrek bij de jeugd: welke studierichting wil ik kiezen? wat moet ik doen als ik gepest word? op welke politieke partij kan ik het beste stemmen? hoe ga ik om met mijn verliefdheid? enzovoort. Anno 2013 is informatie in overvloed aanwezig en toegankelijk, maar hoe gaan kinderen en jongeren met deze informatiestromen om? Deze Infoscan-studie brengt het informatienetwerk en de zoekstrategieën van kinderen (8-11), tieners (12-15) en jongeren (16+) in kaart.
Het onderzoek wijst uit dat hoe ouder men wordt, hoe meer informatiebronnen men rond een specifiek onderwerp raadpleegt. Terwijl kinderen vooral exploreren en uitproberen, weten jongeren veel beter welke infobronnen ze rond specifieke thema’s moeten aanspreken. Opvallend is ook dat het verifiëren van de informatie bij jongeren vanaf 16 jaar zes keer zo hoog is als bij 8-11-jarigen, en dubbel zo hoog als bij de 12-15-jarigen. Er is dus sprake van een leerproces. Kinderen en jongeren ontwikkelen zoekstrategieën door de tijd. Informatiezoekpatronen blijven echter wel complexe trajecten, waarbij het aftoetsen en combineren van verschillende bronnen, ook met de eigen voorkennis centraal staat.
Kinderen en jongeren starten hun zoektocht naar informatie binnen hun onmiddellijke omgeving. Ouders, vrienden en leerkrachten zijn belangrijke referentiepunten. Vaak gaan ze op zoek naar een expert in hun omgeving. Papa weet bijvoorbeeld veel over politiek, terwijl vriend Nicholas veel kennis heeft over fietsen en oudere zus Anna meer ervaren is op het vlak van relaties. Ook het internet is tegenwoordig heel nabij. Organisaties die zich verder van de alledaagse realiteit bevinden, scoren merkelijk lager.
Kinderen tussen 8 en 11 jaar gaan over het algemeen in eerste instantie bij hun ouders op zoek naar informatie. Daarnaast vinden ze de info die ze van papa of mama krijgen doorgaans het meest betrouwbaar. Voor tieners en jongeren blijven ouders de tweede belangrijkste informatiebron, na de digitale infobronnen. Ouders hebben dus een niet te onderschatten invloed als het gaat om informatie.
Google is als toegangspoort naar informatie ontzettend populair. In zes van de tien gevallen waarbij kinderen op zoek gaan naar informatie, gaan ze ondermeer via zoekgigant te rade. Bij jongeren stijgt dit tot acht op de tien keer.
Toch melden de ondervraagde respondenten dat het niet altijd eenvoudig is om iets te vinden in het enorme digitale aanbod. Sommige jongeren ervaren een virtuele overload. Dat verklaart misschien ook hun waardering van folders. Daarnaast geven kinderen, tieners en jongeren aan dat de informatie op sommige websites niet op hun maat is geschreven. Als het gaat om betrouwbaarheid van bronnen, vinden kinderen hun sociaal netwerk vaak geloofwaardiger dan het internet. Digitale bronnen worden niet alleen kritischer bekeken, maar ook als minder betrouwbaar beoordeeld dan gedrukte media.
Het versterken van informatiezoekvaardigheden wordt steeds belangrijker in deze informatiemaatschappij. Het is geen garantie dat kinderen en jongeren die opgroeien met allerhande informatietechnologie, ook begrijpen hoe je ermee om moet gaan. Het is dan ook van groot belang om er binnen het onderwijs en de thuisopvoeding aandacht aan te besteden, adviseren de onderzoekers.
