De meeste jongeren zijn actief op sociale media. Jij als marketing en communicatieprofessional gebruikt het waarschijnlijk om hen te bereiken. Maar sociale media vervullen ook een belangrijke rol in de identiteitsontwikkeling van jongeren. En daardoor krijg je als marketing en communicatieprofessional automatisch ook een opvoedkundige verantwoordelijkheid. Wat houdt die verantwoordelijkheid in?
Identiteitsontwikkeling en sociale media
Tijdens de identiteitsontwikkeling ontwikkelen jongeren hun zelfbeeld en hun eigenwaarde. Vragen als ‘wie ben ik?’, ‘wie wil ik zijn?’ en ‘bij wie wil ik horen?’ staan in deze fase centraal.
Om dat uit te zoeken, gaan jongeren experimenteren met hun communicatie en gedrag. Zo kunnen ze er langzaam maar zeker achter komen wie ze zijn, wie ze willen zijn, en wat door hun sociale omgeving wel of niet gewaardeerd wordt. Sociale media vervullen hierbij een belangrijke rol.
Sociale media functioneren als een oefenruimte voor hun communicatie en gedrag. Ze kunnen verschillende identiteiten uitproberen en zo delen van die identiteiten bij bijvoorbeeld leeftijdsgenoten en hun rolmodellen ‘toetsen’.
Controle over hun eigen identiteit
De presentatiemogelijkheden die sociale media bieden, zijn voor jongeren erg aantrekkelijk. Dat komt omdat sociale media een gevoel van controle geven. Ze geven jongeren de indruk dat ze zelf kunnen bepalen met wie, hoe en wanneer ze communiceren, welke informatie ze delen, en welke delen van zichzelf ze al dan niet prijsgeven.
Offline hebben jongeren deze mogelijkheden minder. Dit gevoel van controle zorgt er daardoor vaak voor jongeren zich op online zekerder voelen dan in offline situaties.
Maar dat betekent automatisch dat het gebruik van sociale media ook invloed heeft op hun welbevinden en eigenwaarde. Denk bijvoorbeeld aan de feedback die ze online van hun leeftijdsgenoten krijgen, maar ook welke content ze op welk moment interessant vinden.
Je online verantwoordelijkheid
En daar wordt het ingewikkeld. De digitale ruimtes waarin jongeren zich tijdens hun opgroeien naar volwassenheid bevinden en waarin volop wordt geadverteerd, worden gedreven door verdienmodellen. Dat commerciële belang staat niet zelden op gespannen voet met het welbevinden van – in dit geval – een jonge doelgroep.
En hoewel onderzoek concludeert dat er jongeren zijn die veel baat hebben van sociale media, weten we ook dat er jongeren zijn die door het gebruik van sociale media meer risico lopen. Denk bijvoorbeeld aan het hebben van meer depressieve gedachten, problemen op school of er onzeker en angstig door worden.
Het is dus als marketing en communicatieprofessional ook jouw taak om daarbij stil te staan. Want wat zijn de potentiële gevolgen van de content die je maakt en verspreidt? Hoe breng je die mogelijke gevolgen in kaart? Want je hebt een opvoedkundige verantwoordelijkheid. Welke informatie je ook onder de (gekochte) aandacht wil brengen.
Gast column door Nick van Hummel, onderzoeker en adviseur bij het Nederlands Jeugdinstituut. Nick houdt zich bij het NJi vooral bezig met opgroeien en opvoeden in een digitale wereld. Daarbinnen houdt hij zich onder andere bezig met de meest voorkomende media-opvoedvragen van ouders en opvoeders, de online veiligheid van kinderen én met de rol die (sociale) media spelen bij de identiteitsontwikkeling en het vormgeven van relaties met leeftijdsgenoten.
Meer horen van Nick? Bezoek de panelsessie What’s Up?! op het Kids en Jongeren congres in Beeld en Geluid te Hilversum op 26 juni!
